Sri Lanka
Sri Lanka Güney Asya'da, Hindistan'ın 31 kilometre güneyinde ve Hint Okyanusu'nda bulunan bir ada ülkesidir. Nüfusun etnik dağılımı %74Sinhala, %13 Sri Lanka Tamilleri, %5,5 Hint Tamilleri, %7 Moor (Müslüman topluluk) ve diğerleri şeklindedir.
Hindistan’ın güneyinde bulunan Sri Lanka’da (Seylan) İslâm’ın yayılması yine Arap tüccar ve İslâm davetçileri vasıtasıyla VII. yüzyılda gerçekleşti. Önceleri bölgenin kralları tarafından iyi karşılanan Müslümanlar, zamanla burada çok büyük bir ticaret kolonisi oluşturdular.
Morolar olarak bilinen ülke Müslümanları, kendi soylarını 8. yüzyıldan itibaren buraya ticaret sebebiyle gelip yerleşen Araplara dayandırmaktadır. Moroların Hindistan’dan geldikleri ve Tamil kökenli oldukları yönünde ikinci bir iddia da bulunmaktaysa da Morolar kendilerini Arap kökenli kabul etmektedirler. Ayrıca bölgeye İngiliz sömürge döneminde Güneydoğu Asya topraklarından, Cava ve Malezya’dan getirilen Müslümanlar da, Sri Lanka’daki Müslümanların varlığına eklenmiştir.
16. yüzyıldan itibaren adada önce Portekiz, ardından Hollanda tarafından sürdürülen sömürge faaliyetleri boyunca Müslümanlar büyük sıkıntılar yaşamış, liman şehirlerinden uzaklaştırılarak iç bölgelere sürülen Müslümanlar ticarî yaşamın dışına itilmiştir. Sürdürülen misyonerlik faaliyetleriyle ada halkının Hristiyanlaştırılması hedeflenmiş, Müslümanların dinî özgürlükleri kısıtlanmış, evlilik, sünnet, cenaze gibi toplu törenler yasaklanmıştır. Bu süreçte başta Hindistan olmak üzere adaya dışarıdan Müslüman girişi engellenirken, Müslümanların da yaşadıkları bölgelerden dışarı çıkmalarının önüne geçilmeye çalışılmıştır.
Sri Lanka’daki üçüncü sömürgeci güç olan İngiltere ise adadaki bu uygulamalarda nisbî iyileştirmeler yapmıştır. Adadaki Müslüman halk, özellikle Sultan 2. Abdülhamid döneminde hilafet makamına olan bağlılıklarını her fırsatta göstermiş, Sultan’ın tahta çıkış yıldönümünde ülkede merasimler düzenlenmiş, Balkan Savaşı’nda yaşanan mağlubiyet ve Hicaz Demiryolu projesi için yardımlar toplanarak İstanbul’a gönderilmiş, fes giymek ve efendi lakabı taşımak yaygınlaşmıştır.
Kesin oranı bilinmemekle birlikte günümüzde Sri Lanka nüfusunun yaklaşık %10’unun Müslüman olduğu tahmin edilmektedir ki bu da ülkede 2 milyonun üzerinde bir Müslümanın varlığına işaret etmektedir. Müslümanlar, ülkenin her yanına dağılmış olmakla birlikte daha çok doğu kesimlerinde yaşamaktadır. Küçük bir bölümü Şiî olan unsurların dışında ülkedeki Müslümanların büyük çoğunluğu Şafiî ve Hanefî mezhebine mensuptur. Ülkede 1000’den fazla cami ve İslam toplumuna ait zengin bir kültür ortamı bulunmaktadır. Öte yandan önceki dönemlerden bu yana ülkede görev yapan 200’ü aşkın kadı mahkemesi, Müslümanların evlilik ve boşanma işlemlerinde, kararları ülkenin hukuk sistemi tarafından denetlenen bir çeşit danışmanlık misyonu üstlenmişlerdir.
Ülkede bağımsızlık sürecinde Sinhali ve Tamil unsurları arasında yaşanan krizde tarafsız kalan Müslümanlar, bugün de ülke içerisinde dengeli bir duruş sergilemiştir ve bugünde ülke siyasetindeki bu tavrını muhafaza etmektedir. Buna paralel olarak günümüzde Sri Lanka’da Müslümanlara ait pek çok vakıf ve dernek faaliyet göstermektedir.
